Ryszard Kapuściński (1932-2007) was een Poolse journalist, schrijver en dichter. Hij werd geboren in Pińsk, Polen (nu Wit-Rusland) en woonde als kindvluchteling korte tijd in Lviv.
Terug in Warschau studeerde Kapuściński talen en geschiedenis. In de jaren vijftig schreef hij zijn eerste journalistieke reportages in Midden-Afrika, voor het Poolse persbureau PAP. Afrika bleef zijn grote liefde; decennialang schreef hij over het proces van dekolonisatie en de daaropvolgende chaotische tijd.
De reportages en boeken van Kapuściński zijn in meer dan dertig talen vertaald. Zijn journalistieke wijze van schrijven die het midden hield tussen literatuur en journalistiek, en zijn aandacht voor het menselijke aspect bij gebeurtenissen van ingrijpende geschiedkundige waarde hebben veel invloed uitgeoefend op tal van andere journalisten.
'Lapidarium, observaties van een wereldreiziger 1980-2000’ (2003) is een weergave van zijn indrukken met bijbehorende overpeinzingen die hij in de jaren tachtig en negentig opdeed.
Bron: Wikipedia
Lees hier mijn bloemlezinkje uit Lapidarium!
reacties'Mensen streven naar normaliteit, die bijna in een reflex wordt hersteld waar ze geschonden werd.
Maar het gescharrel van iemand die een vernielde brug repareert, het volstorten van bomkraters of het bepleisteren van een door kogels doorzeefde muur heeft niets dramatisch, het mist de spanning, de trilling van de emotie, de sfeer van verschrikking en al die stemmingen en gevoelens die ons vergezellen wanneer we de scènes van het slagveld, van vernietiging, ondergang gadeslaan.
In de concurrentiestrijd tussen normaliteit en alles wat ervan afwijkt, heeft eerstgenoemde geen kans om onze aandacht en belangstelling op te eisen. De media zoeken bloed, hebben zijn lucht nodig, zijn schokkende aanblik. Het kwaad is meer fotogeniek, het fascineert, slokt je helemaal op.'
Uit: Ryszard Kapuściński - 'Lapidarium, observaties van een wereldreiziger', (2002)
Foto: Vitaliy Kokor. Herstel van een huis in Kramatorsk, Oost-Oekraïne.
reacties'De regio’s functioneren, werken samen, versterken zich. De regionale banden zullen waarschijnlijk hechter zijn dan het staatsverband.
Waar eens grenzen waren, bijvoorbeeld in de tijd van de Koude Oorlog, toen elke grens iets angstaanjagends was - een absolute deling, geweren, mijnen, honden, de Berlijnse muur etcetera -, waar zulke grenzen waren verschijnt nu een grens met een principieel nieuwe functie: als punt van ruilhandel.
Als we tegenwoordig in Afrika op een plek komen waar echt veel autoverkeer is, goederenverkeer, een opeenhoping van winkels en alles wat erbij hoort, dan betekent het dat we bij een grens zijn gekomen. Hetzelfde gebeurt op de Mexicaans-Amerikaanse grens.
De grens verandert van functie en wordt een plaats voor uitwisseling, van handel en cultuur.'
Uit: Ryszard Kapuściński - 'Lapidarium, observaties van een wereldreiziger', (2002)
Foto: Oekraïners verpatsen drank en sigaretten aan Poolse passanten, februari 2015
reacties'De wereld van de media is tegenwoordig zo uitgegroeid dat ze genoeg heeft aan zichzelf en haar eigen, gesloten leven leidt. De concurrentiestrijd tussen de verschillende centrales en stations is nu belangrijker dan de ons omringende wereld.
Een enorme massa afgezanten van de media beweegt zich tegenwoordig als een dichte kudde over onze planeet, terwijl iedereen elkaar in de gaten houdt en erop let niet door de concurrentie geklopt te worden.
Vandaar dat ook al kunnen er in de wereld verschillende belangrijke dingen tegelijk gebeuren, de media toch maar over één ervan zullen vertellen, en wel die gebeurtenis waarbij de kudde aanwezig is.
Ik ben zelf meer dan eens lid van die kudde geweest en weet hoe hij functioneert. (…) Het ging zo tijdens de putsch in Rusland in 1991. Echte gebeurtenissen – stakingen en demonstraties – vonden plaats in Sint-Petersburg, waarvan de wereld echter niets wist, omdat de media wachtten op de gang van zaken in Moskou, waar niets buitengewoons gebeurde.'
Uit: Ryszard Kapuscinski - 'Lapidarium, observaties van een wereldreiziger', (2002)
Foto: Twee van de vierhonderd journalisten bij de 'vredesbesprekingen' in Minsk.
© AP / Sergei Grits, uit: NRC Handelsblad, 12 februari 2015.
'Geen enkel groot volk ter wereld heeft zo onder het tsarendom en later de Sovjets geleden als de Polen.
Vanaf halverwege de achttiende eeuw, gedurende de gehele negentiende eeuw en daarna nog de twintigste, werden honderdduizenden, bij elkaar miljoenen Polen naar Siberië verdreven, naar de kampen, gedeporteerd, geknecht, gevangengezet, vaak doodgemarteld, doodgeschoten. Zo'n langdurige en stelselmatige exterminatie heeft niemand anders moeten ondergaan.
Vandaar de begrijpelijke Poolse wrok en vrees.
Maar in deze treurige uitzonderlijkheid van het lot schuilt ook een gevaar: als we onze martyrologie eindeloos blijven oprakelen kunnen we in onze houding tegenover Rusland geïsoleerd raken. We zullen geen begrip vinden, men zal ons beschouwen als een hindernis bij de door het Westen vurig verlangde (omdat het wel zo comfortabel is en economisch voordelig) normalisering van de betrekkingen met Moskou.'
Uit: Ryszard Kapuscinski - 'Lapidarium, observaties van een wereldreiziger'
Afbeelding: © Fakt
reacties
‘Een nieuw type revolutie dat aan het eind van de eeuw op de wereld is verschenen: de ‘onderhandelde revolutie’.
Bij dit soort omwentelingen verliest de oude heersende klasse haar politieke macht, maar behoudt nog een tijd lang belangrijke posities in de administratie en de economie. Het proces van vervangen van het ene systeem door het andere vindt niet plaats in de vorm van een uitbarsting, ramp, vernietiging, schok, maar strekt zich uit in de tijd, wordt verlegd en afgevlakt, heeft het karakter van een geleidelijke transformatie.
De onderhandelde revolutie is een proces vol tegenstrijdigheden en inconsequenties. Vol onenigheid, botsingen en touwtrekkerij. Vol verlakkerij en listen. Corruptie en manipulatie. Verbale agressie.
Maar er zijn geen barricaden, branden, executies. Er zijn geen dodelijke angst en gejammer. Er is geen terreur.’
Uit: Ryszard Kapuscinski - 'Lapidarium, observaties van een wereldreiziger'
reacties'Wat is corruptie?
Smeergeld geef je niet alleen om iets te bereiken, maar evenzeer om uit te rusten, uit te rusten van het onophoudelijke getouwtrek, de voortdurende inspanningen en moeite die het verkrijgen van allerlei dingen, vergunningen, verklaringen, vrijstellingen enzovoort met zich meebrengt.
Het smeergeld is een halte waar je een ogenblik uitrust, voor de tijd komt om wederom de woelige zee van de dagelijkse zorgen op te varen. Het is ook een vorm van toenadering, de kiem van een soort verraderlijke en ondergrondse gemeenschap die we door het sluiten van dat misdadige pact vormen.'
Uit: Ryszard Kapuscinski - 'Lapidarium, observaties van een wereldreiziger'
reacties (9)'Een belangrijk ding voor een politicus: de kaart. Elke president heeft in zijn kamer een kaart hangen. Ik heb dat vele malen gezien. Die kaarten hebben één ding gemeen: ze zijn allemaal enorm groot, ze vullen de hele wand.
Het is logisch dat als een president lang genoeg naar zo'n kaart kijkt, hij tenslotte begint te denken dat hij aan het hoofd van een groot rijk staat. Hij ziet hoe imposant zijn afmetingen zijn, hoe oneindig veel steden, dorpen, bergen en rivieren het heeft.
En vanuit de positie van zo'n grote mogendheid spreekt hij anderen, de wereld toe. De mensen verbazen zich: waarom klinkt zijn stem zo luid, waar komt die eigendunk vandaan? Maar als ze een blik op de kaart in zijn kamer konden werpen, zouden ze het meteen begrijpen.'
Uit: Ryszard Kapuściński - 'Lapidarium, observaties van een wereldreiziger'
reacties